Giáo sư Hà Văn Tấn và những trăn trở còn lại

Sự ra đi của giáo sư Hà Văn Tấn là mất mát vô cùng to lớn của nền sử học Việt Nam Sử học Việt Nam có tứ trụ: "Lâm, Lê, Tấn, Vượng", gồm các GS Đinh Xuân Lâm, Phan Huy Lê, Hà Văn Tấn và Trần Quốc Vượng - 4 gương mặt tiêu biểu tạo nên diện mạo của sử học Việt Nam đương đại.

Dòng họ quan trạng trên đất Yên Thành

Có thể nói trong lịch sử các nhà khoa bảng ở Việt Nam, ít có gia đình nào có cả ba ông cháu, cha con đều đỗ Trạng Nguyên. Đó là gia đình Trạng Nguyên Hồ Tông Thốc ở kẻ Cuồi, Tam công xã Thọ Thành, Yên Thành, Nghệ An.

Nguyễn Sỹ Sách - Một chiến sĩ cộng sản kiên trung

Vào nửa cuối thập kỷ 20 của thế kỷ XX, trước ách áp bức, bóc lột dã man của chủ nghĩa tư bản và các nước đế quốc, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở một loạt nước thuộc địa và nửa thuộc địa như Trung Quốc, Ấn Độ, Indonexia, Xiri, Maroc… đã diễn ra dưới nhiều hình thức vô cùng phong phú, thậm chí ở một số nơi còn nổ ra các cuộc khởi nghĩa vũ trang.

Đồng chí Nguyễn Duy Trinh với cách mạng Việt Nam và quê hương Nghệ An

Đồng chí Nguyễn Duy Trinh, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kế hoạch, Ủy ban Khoa học Nhà nước… là nhà lãnh đạo cách mạng tiền bối. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, dù ở đâu và trong hoàn cảnh nào, đồng chí cũng nỗ lực phấn đấu vượt qua khó khăn, gian khổ, góp phần đặc biệt quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Với ý nghĩa đó, bài viết đi sâu làm rõ những cống hiến xuất sắc đồng chí Nguyễn Duy Trinh đối với cách mạng Việt Nam và quê hương Nghệ An.

Người một đời tâm huyết với xứ Nghệ

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Nhã Bản sinh ra và lớn lên ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, một vùng địa linh nhân kiệt. Ông học tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, bảo vệ luận án Tiến sĩ tại Đại học Tổng hợp Moskva mang tên Lômônôxôp (MGU). Đời làm nghề giáo, ông gắn với trường Đại học Vinh (ĐHV), gắn với mảnh đất xứ Nghệ. Ông từng làm quản lý các cấp: tổ, khoa, chuyên ngành rồi viện (Viện trưởng Viện nghiên cứu Văn hóa và Ngôn ngữ - ĐHV). Là người có công đầu mở đào tạo cao học ngành ngôn ngữ từ sau những năm 90, góp phần đưa ngành Ngôn ngữ học của khoa Ngữ văn, ĐHV lên tầm một trong những trung tâm đào tạo uy tín của cả nước.

PGS. Ninh Viết Giao - Người nặng lòng với văn hóa dân gian xứ Nghệ

PGS Ninh Viết Giao sinh ngày 15/05/1933, tại xã Hoằng Xuyên, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Năm 1956, tốt nghiệp Đại học Sư phạm Văn khoa Hà Nội, thầy được Bộ Giáo dục quyết định cử vào liên khu IV dạy trường cấp III Huỳnh Thúc Kháng, tỉnh Nghệ An. Ngày lên đường về Vinh nhận công tác, thầy đến chào thầy Trương Tửu dạy văn học Việt Nam hỏi ý kiến, thầy bảo: “Anh có năng khiếu và chịu khó, nếu ở Hà Nội thì đi vào lĩnh vực nghiên cứu văn học hiện đại, nếu về địa phương thì đi vào văn học dân gian, Nghệ Tĩnh là một vùng văn hóa đặc sắc cậu chú ý cái mảng văn hóa dân gian. Điều cốt yếu là đam mê, có đam mê mới thành công được cậu ạ” (1).

NGUYỄN CẢNH HOAN(1)

Ông họ Nguyễn, húy Hoan, tự Cảnh Mô được phong quốc tính: họ Trịnh. Trịnh Nông Sơn (xưa Nông Bang), người Ngọc Nùng. Mẹ họ Đào, mang ông tới 12 tháng mới sinh. Sinh thời, diện mạo kì tú, lúc nhỏ ham học cả văn lẫn võ. Tuổi tuy còn trẻ nhưng sớm có trí giúp người. Năm Thống Nguyên nguyên niên (1522), Mạc Đăng Dung thoán vị, bốn bề trộm cướp nổi dậy. Bấy giờ có bọn thằng Bật tụ tập người quanh vùng: Đông Liệt, Đồng Luân,tổng Đại Đồng quấy nhiễu dân lành. Ông cùng phụ thân là Huy mời các đầu mục của tổng góp nhân tài, vật lực lập trại Nùng Bang, định kế dẹp loạn. Số người đi theo có đến 100.

Nguyễn Trung Phong - Người khơi dòng sữa ngọt dân ca Ví, Giặm

Nguyễn Trung Phong sinh năm 1929 ở làng Văn Tập, xã Diễn Bình, lớn lên ở làng Trung Phường, xã Diễn Minh, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Ngày đó, nơi đây thuộc vùng chiêm trũng nhưng lại có bề dày truyền thống văn hóa, văn nghệ; làng nào cũng có người sáng tác văn chương, có đội tuồng hay đội chèo thường xuyên luyện tập biểu diễn phục vụ những ngày lễ, tết, hội làng. Nguyễn Trung Phong, hình thành nhân cách, tài năng và tính cách Nghệ từ đó.

Nhà thơ dân gian Trần Hữu Nghiêm

Mỗi vùng miền của đất nước Việt Nam thảy đều có làn điệu dân ca, hát ru con đặc sắc riêng. Từ các dân tộc miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, đến đồng bằng Bắc bộ, Nam bộ, bắc Trung bộ, nam Trung bộ...Ở mỗi địa phương lại hình thành những lời bài hát riêng cho những làn điệu hát dân ca, hát ru đó. Ở Xứ Nghệ làn điệu hát ru con là hát ví, hát giặm. Ở xã Tam Lễ xưa, nay là xã Quỳnh Châu phía Tây huyện Quỳnh Lưu những bài hát ru con bằng làn điệu ví, dặm là các bài thơ, bài vè của một tác giả: Trần Hữu Nghiêm. Các bài thơ hát ru con đó đã lan tỏa ra nhiều vùng khác trong huyện.

Phúc Lâm bá Nguyễn Văn Viện - Người được lập đền thờ khi còn sống

Lập đền thờ phụng những người có công với dân với nước là một việc làm thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” và là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta từ bao đời nay. Dân gian có câu “có công dân lập đền thờ, có tội dân đái ngập mồ thối xương” điều đó thể hiện rõ quan điểm “công tội phân minh” của nhân dân ta, có công thì dân kính trọng, có tội thì dân khinh bỉ. Hi hữu có những trường hợp được nhân dân lập đền thờ khi đang còn sống như Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Thức Tự… Đền thờ khi người đó còn sống được gọi là “sinh từ”. Việc một người được dân chúng lập “sinh từ” là việc “hiếm có xưa nay”. Rất nhiều người được lập đền thờ sau khi đã chết nhưng số người được lập đền thờ sống thì chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Phúc Lâm bá Nguyễn Văn Viện là một trong những người có được vinh dự như vậy. Ông được dân làng khắc bia ghi công, lập đền thờ khi còn sống. Sau khi chết được suy tôn là phúc thần và triều đình ban tặng sắc phong giao cho dân xã phụng sự.

Tư tưởng đoàn kết một trong những nội dung cốt lõi của "Di chúc" Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tư tưởng đoàn kết là một trong những nội dung cơ bản, bao trùm, xuyên suốt, cực kỳ quan trọng trong toàn bộ tư tưởng, phong cách, đạo đức Hồ Chí Minh. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định:“Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”. Điều đó có nghĩa là trước hết là đoàn kết trong đảng, tiếp là đoàn kết trong các tầng lớp Nhân dân, và sau nữa là đoàn kết quốc tế. Đoàn kết trong Đảng là hạt nhân cho đoàn kết toàn dân. Càng đoàn kết, càng thành công. Mất đoàn kết là thất bại, tùy theo mức độ mà chuốc lấy những hậu quả nhất định.

Đào nương Trần Thị Khoan Cung phi của chúa Trịnh

Họ Trần làng Yên Xuân, xã Diễn Phúc, huyện Diễn Châu là một dòng họ có truyền thống ca công hàng trăm năm. Dòng họ đã sản sinh ra nhiều thế hệ ca nương, kép đàn, quản giáp tài hoa. Trong đó có những người trở thành phu nhân mệnh phụ của các quan đại thần, đào ngự trong cung đình, thậm chí là cung phi của vua chúa... tiêu biểu như bà Trần Thị Khoan - đào ngự, cung phi của chúa Tây Vương Trịnh Tạc.