|
|
Lịch sử và kiến trúc đền Chín Gian ở Quế Phong
Đền Chín Gian (Tến Cau Hong) huyện Quế Phong được khởi dựng vào khoảng cuối thế kỷ XIV gắn với quá trình khai bản lập mường của dòng họ Lo Khăm. Với sự tích gắn với nhân vật Tạo Ló Ỳ người có công xây dựng vùng Quế Phong thành một nơi hưng thịnh và mở rộng ra chín mường như ngày nay.
Truyền thuyết kể lại rằng Ló Ỳ đã có công xây bản lập mường làm cho mường lớn Quỳ Châu trở nên thịnh vượng. Để tạ ơn trời đất, thần thánh đã cho dân chúng làm ăn phát đạt, nên cả 9 mường góp công, của xây dựng đền Chín Gian để thờ Trời (Thẻn Phà). Sau khi đền xây dựng xong, các mường (Poọng) các họ người Thái dắt trâu đến cúng, đến mừng, thành thông lệ, lễ cúng thường tổ chức rất lớn.
|
|
|
|
Trang phục truyền thống của phụ nữ Thái
Trang phục truyền thống của dân tộc Thái ở Nghệ An được xem là nét văn hóa đặc sắc của đồng bào trong dòng chảy văn hóa của 54 dân tộc anh em và 5 dân tộc thiểu số ở Nghệ An. Có thể nói, ít có bộ trang phục truyền thống của dân tộc nào tuy đơn giản nhưng tinh tế hài hòa, thể hiện được tính nhân văn cũng như nét đẹp quyến rũ lòng người như của dân tộc Thái. Cùng với nhà sàn, trang phục, đặc biệt là trang phục của người phụ nữ Thái được xem là một trong những nét đặc sắc nhất của văn hóa đồng bào phản ánh rõ nét đặc trưng của cư dân nông nghiệp đó là sự chinh phục tự nhiên, dùng nguyên liệu trong thiên nhiên, với bàn tay khéo léo của người phụ nữ để tạo nên trang phục. Trang phục không đơn thuần là một yếu tố văn hóa mà qua đó thể hiện quan điểm thẩm mỹ, đạo đức, lối sống, văn hóa - xã hội của đồng bào dân tộc Thái; đồng thời thể hiện trình độ phát triển cao của thẩm mỹ dân gian trong văn hóa cộng đồng người Việt.
Để có được một bộ trang phục đẹp là cả một quá trình lao động miệt mài, nhẫn nại của người phụ nữ Thái từ khâu trồng bông, chế biến bông thành sợi, nhuộm màu, dệt vải, cắt may cho đến thêu hoa văn trên trang phục,… Vì thế, người Thái có câu: Nhinh hụ dệt phai/ Chai hụ san hẻ, nhinh na, có nghĩa là “gái biết dệt vải, trai biết đan chài, bắn nỏ”.
|
|
|
|
Điệu hát "Tơm đám cưới" của người Khơ Mú
Người Khơ Mú (tên gọi khác: Xá Cẩu, Mứn Xen, Pu Thênh, Tềnh, Tày Hạy), là một trong những nhóm sắc tộc lớn nhất sinh sống tại khu vực bắc tiểu vùng Đông Nam Á. Họ có mặt ở miền bắc Lào, tại Myanmar, tây nam Trung Quốc, Thái Lan, và Việt Nam. Tiếng Khơ Mú thuộc ngữ tộc Môn-Khmer của ngữ hệ Nam Á. Hiện tại có khoảng 479.240-540.000 người Khơ Mú ở khắp thế giới; với dân số khoảng 389.694 người (năm 1985) tại Lào; 72.929 người (năm 2009) tại Việt Nam; 31.403 (năm 2000) tại Thái Lan; 1.600 người (năm 1990) tại Trung Quốc; không rõ số liệu tại Myanmar; và cỡ 8.000 tại Hoa Kỳ. Tại Việt Nam, họ sống tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ như Nghệ An, Sơn La, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái; trong số 44/63 tỉnh, thành phố. Người Khơ Mú sống chủ yếu bằng kinh tế nương rẫy. Cây trồng chính là ngô, khoai, sắn. Trong canh tác, người Khơ Mú dùng dao, rìu, gậy chọc lỗ là chính. Hái lượm săn bắn giữ vị trí quan trọng, nhất là lúc giáp hạt. Người Khơ Mú nuôi gia súc, gia cầm chỉ để phục vụ dịp lễ lạt, tiếp khách. Nghề đan lát phát triển. Họ đan các đồ dùng trong nhà, hoặc để vận chuyển, chứa lương thực... Người Khơ Mú không phát triển nghề dệt vải, nên thường mua quần áo, váy của người Thái để mặc. Dân tộc Khơ Mú có vốn truyền thống văn hóa lâu đời, tuy cuộc sống vật chất còn nghèo, nhưng đời sống tinh thần rất dồi dào.
|
|
|
|
Kỳ thú Con Cuông
Thay vì đến các tỉnh, thành phố có nhiều địa chỉ du lịch nổi tiếng để kết hợp với tham quan, nghỉ dưỡng, chúng tôi đã quyết định chọn huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An làm điểm đến cho chuyến hành trình những ngày đầu xuân mới của mình. Lần đầu tiên được đặt chân đến vùng đất xa xôi này, nhưng Con Cuông với bao điều kỳ thú đã thực sự hấp dẫn và mời gọi chúng tôi khám phá…
|
|
|
|
Bảo tồn Võ thuật cổ truyền Xứ Nghệ
Trong lịch sử, Nghệ An là tiền đồn, là hậu phương, là căn cứ quân sự của nhiều cuộc kháng chiến giữ nước. Võ thuật là sức mạnh, là sự mưu trí dũng cảm giúp người dân xứ Nghệ khởi nghĩa chống lại nhà Đường, xây thành Vạn An và tôn Mai Thúc Loan làm Hoàng đế. Thời nhà Lý, Nghệ An là phên dậu của nhà nước Đại Việt, nhờ có công chăm lo vỗ về của Uy Minh Vương Lý Nhật Quang mà đất đai được khai phá, dân tình no ấm, không chỉ ngăn chặn được giặc ngoài mà còn là điểm tựa quan trọng cho sự phát triển của đất nước. Thời nhà Trần, xứ Nghệ là hậu cứ quan trọng, đóng góp nhiều sức người, sức của cho ba lần đánh đuổi giặc Nguyên Mông ở phương Bắc và là tiền đồn ngăn chặn giặc phương Nam, mở mang bờ cõi; là điểm tựa vững chắc cho các triều đại. Chẳng thế mà vua Trần Nhân Tông từng thốt lên đầy tự hào và tin tưởng về sự trung dũng của con người xứ Nghệ khi nhà vua đang ở trên chiến thuyền lui về bến Vạn Kiếp trước sự tấn công ồ ạt của giặc Nguyên Mông:
|
|
|
|
Bộ toàn thư về Quỳnh Lưu
Quỳnh Lưu một miền quê tươi đẹp; giàu truyền thống cách mạng, văn hóa. Một vùng quê đã sinh ra và nuôi dưỡng nhiều nhà chính trị, quân sự và văn nghệ sỹ nổi tiếng của đất nước từ thời trung cận đại tới nay. Các tao nhân, mặc khách khắp nơi trong nước khi tới Quỳnh Lưu đều rất ngưỡng mộ và để lại những vần thơ trìu mến, ngợi ca.
|
|
|
|
Bảo vệ, khai thác và phát triển tốt cây dược liệu ở Nghệ An
Từ xa xưa loài người đã biết sử dụng cây cỏ để làm thuốc chữa bệnh, bảo vệ sức khỏe. Ngày nay trình độ dân trí cao, khoa học ngày càng phát triển thì việc sử dụng các loại cây thuốc càng được quan tâm và phát triển. Nguồn các loại cây làm thuốc trong thiên nhiên và trong trồng trọt do con người tự làm lấy đã và đang cung cấp một khối lượng lớn các loại thuốc dùng trong y học cổ truyền, công nghiệp dược, xuất khẩu ở nước ta nói chung và Nghệ An nói riêng hiện nay.
|
|
|
|
Thử nghiệm tour du lịch nông nghiệp khởi nghiệp ở miền Tây Nghệ An
Nằm trong nhiệm vụ nghiên cứu khoa học “Nghiên cứu, đề xuất mô hình du lịch nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Nghệ An”, do Trung tâm KHXH&NV Nghệ An chủ trì thực hiện; Trong 2 ngày 16-17, Trung tâm KHXH&NV phối hợp Công ty Phucgroup tổ chức thử nghiệm tour du lịch nông nghiệp tại một số điểm ở huyện Qùy Hợp và Nghĩa Đàn và thị xã Thái Hòa.
|
|
|
|
|
|
Khám phá ngôi đình cổ 300 năm tuổi ở xứ Nghệ được dựng chỉ trong 1 đêm
Đình Hậu thuộc xã Bắc Thành, huyện Yên Thành là một trong những ngôi đình tiêu biểu tồn tại lâu đời trên quê hương xứ Nghệ. Đình Hậu là trung tâm sinh hoạt văn hoá làng xã, nơi thờ phụng Uy Minh Vương Lý Nhật Quang, Cao Sơn - Cao Các và Bản cảnh Thành Hoàng Thung Lĩnh Triệu Cơ Nguyễn Tướng Công - người có công khai hoang lập làng, đánh giặc giữ nước được nhân dân làng Hậu tôn làm Thành Hoàng và được các triều vua thời phong kiến sắc phong.
|
|
|
|
|
|
Hai “câu đối” trong đền Chín Gian ở Quế Phong
1. Có cả ngàn vạn người tham dự lễ hội đền Chín Gian ở Quế Phong hàng năm vào dịp đầu xuân. Trong số đó nhiều người đã đặc biệt chú ý đến hai “câu đối” bằng tiếng Thái treo ở trong đền này: “Đày ky bò lưm thủ/ Đày dủ bò lưm cống”. Tác giả bài “Từ một câu đối ở Đền Chín Gian” đăng trên Bản tin Dân tộc tỉnh Nghệ An, số Xuân Kỷ Hợi, tr. 23-24, dịch là: “Được ăn không quên đũa/ Được ở không quên công”. Đó là một bản dịch chính xác.
|
|
|
|
1
2
3
|
|
|
|
