Một số dân tộc tiêu biểu ở Nghệ An

Nghệ An là một tỉnh có nhiều dân tộc sinh sống. Chiếm đại đa số dân cư ở Nghệ An là dân tộc Kinh, phân bố rộng khắp cả tỉnh nhưng tập trung đông nhất là ở vùng đồng bằng và ven biển. Đồng bào các dân tộc thiểu số sống tập trung ở các huyện miền núi và trung du như Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Quế phong, Quỳ hợp... chiếm một phần tư dân số toàn tỉnh trong đó dân tộc Thái chiếm đa số.

Tiềm năng du lịch sinh thái cộng đồng kết hợp với mô hình bảo tồn và phát triển con cá Mát tại xã Tam Hợp, Tương Dương

Du lịch sinh thái cộng đồng đang được coi là loại hình du lịch mang lại nhiều lợi ích, giúp phát triển kinh tế bền vững cho người dân bản địa. Du lịch sinh thái cộng đồng kết hợp với mô hình bảo tồn và phát triển con cá Mát tại xã Tam Hợp, huyện Tương Dương không những giúp người dân bảo vệ tài nguyên, đa dạng sinh học, môi trường sinh thái, mà còn góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa dân tộc độc đáo của người dân Tam Hợp. Vì vậy, việc xây dựng và phát triển các mô hình bảo tồn con cá Mắt, gắn với việc cung cấp các dịch vụ du lịch cộng đồng là phù hợp với xu thế thời đại, đáp ứng nhu cầu khám phá của du khách muốn tìm hiểu văn hoá dân tộc đặc sắc của người dân Tam Hợp nói riêng, cộng đồng dân tộc Tương Dương nói chung.

Văn hóa ẩm thực và những món đặc sản của xứ Nghệ

Xét về không gian văn hóa thì xứ Nghệ thuộc văn hóa Đông Sơn. Trong quá trình phát triển lâu dài, dưới sự tác động của thiên nhiên khắc nghiệt, vùng đất và con người nơi đây đã hình thành văn hóa ẩm thực mang bản sắc của vùng văn hóa xứ Nghệ và phong cách con người xứ Nghệ. Nếu như món ăn xứ Huế không ngọt đậm và mặn nhiều nhưng rất đa dạng trong cách chế biến. Các món ăn Huế ít chất béo, vị mặn vừa đủ, vị ngọt thì ngọt thanh, món mặn thì không nêm đường. Vị cay trở thành chủ đạo trong nhiều món ăn Huế…. Đó là những nét đặc trưng của món ăn Huế, là văn hóa ẩm thực Huế. Cách chế biến, phong cách thưởng thức đã trở thành nghệ thuật của người Huế và phản ánh nét bản sắc riêng của văn hóa xứ Huế và con người Huế.

Đình Hoành Sơn - Một Di tích quốc gia đặc biệt

Đình Hoành Sơn thuộc xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn, Nghệ An. Đình được xây dựng và hoàn thành năm Nhâm Ngọ niên hiệu Cảnh Hưng thứ 23 năm 1763, thờ Uy Minh Vương Lý Nhật Quang con trai thứ 8 của vua Lý Thái Tổ, là người có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quốc gia Đại Việt. Đình Hoành Sơn tọa lạc trên diện tích khoảng 2.500m2 nằm bên hữu ngạn dòng Lam, thuộc xóm 4, xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn. Trước đây, đình có tên gọi là đình Nam Hoa, rồi đình Làng Ngang, thuộc tổng Nam Kim. Căn cứ theo các tư liệu ít ỏi còn ghi chép lại thì đình Hoành Sơn được xây dựng vào tháng Chạp năm Nhâm Ngọ, niên hiệu Cảnh Hưng thứ 23 (2/1763) và đến cuối năm sau (Quý Tỵ 1764) thì hoàn thành. Người khởi xướng và chủ sự xây dựng công trình này là Đặng Thạc, cử nhân dưới triều vua Lê Hiển Tông (1740 - 1786) thuộc dòng dõi thế tộc và có uy quyền nhất vùng.

Xứ Nghệ xưa và nay

Thời kỳ Bắc thuộc: Hành chính Việt Nam thời Bắc thuộc lần 1‎, Hành chính Việt Nam thời Bắc thuộc lần 2‎, và Hành chính Việt Nam thời Bắc thuộc lần 3.‎ Nhà Hán: là huyện Hàm Hoan thuộc quận Cửu Chân Nhà Đông Ngô: tách ra khỏi quận Cửu Chân, đặt làm quận Cửu Đức Nhà Tấn, nhà Lưu Tống vẫn theo như nhà Ngô Nhà Lương (năm 502-557): Chia đặt làm Đức Châu, Lỵ Châu và Minh Châu Nhà Tùy: Năm Khai Hoàng thứ 18 (598) đổi Đức Châu làm Hoan Châu, Lỵ Châu làm Trí Châu. Năm Đại Nghiệp thứ 3 (607) hợp cả Minh Châu, Trí Châu và Hoan Châu, đổi lệ thuộc quận Nhật Nam.

Cá thu nướng - đặc sản Cửa Lò

Cửa Lò được xem là cái nôi của đánh bắt, chế biến hải sản,trong đó phải kể đến sản phẩm cá thu nướng. Cá thu nướng là một trong những sản phẩm truyền thống, đặc sản nơi đây. Trên toàn thị xã, có trên 40 hộ chuyên bảo quản và chế biến sản phẩm cá thu nướng, với sản lượng trên 250 tấn/năm; sản xuất và chế biến chủ yếu ở hai phường: Nghi Hải và Nghi Thủy.

Lễ hội đón tiếng sấm của dân tộc Ơ Đu

Người Ơ Đu còn có tên gọi khác là Tày Hạt, đây là dân tộc cổ xưa và ít người nhất ở Việt Nam, sống chủ yếu ở khu vực thượng nguồn Sông Lam thuộc huyện Tương Dương tỉnh Nghệ An và khu vực miền trung của nước bạn Lào. Trong quá trình hình thành và phát triển, dân tộc Ơ Đu xưa từng là một dân tộc hùng mạnh, dân số đông, sinh sống trên một vùng rộng lớn không xen lẫn với dân tộc nào.Trên địa bàn huyệnTương Dương người Ơ Đu tập trungchủ yếu các bản Xốp Pột, Pủng Ca Moong, Kim Hòa xã Kim Đa.Đến năm 2004, họ chuyểnvề cư trú tại bản Văng Môn, xã Nga My theo chính sách di dân tái định cư Thủy điện Bản Vẽ. Hiện nay trên địa bàn huyện có khoảng 600 người Ơ Đu, chiếm khoảng 0,17% dân số toàn tỉnh.Dân tộc Ơ Đu là một dân tộc ít người song lại mang trong mình nhiều bản sắc văn hóa độc đáo, tiêu biểu là Lễ hội đón tiếng sấm đầu tiên, một di sản văn hóa phi vật thể mang dấu ấn cộng đồng vô cùng đặc trưng và giàu bản sắc.

Tục làm vía - Tín ngưỡng đặc sắc người Thái

Tục làm vía hay còn gọi là hăng vắn - buộc cổ chỉ tay là một trong những tập tục thiêng liêng đầy ý nghĩa của đồng bào người Thái nói chung và người Thái miền Tây xứ Nghệ nói riêng. Người Thái quan niệm, con người có hai phần: Phần xác và phần hồn tức là vía. Thể xác con người sống được là do có hồn vía. Hồn vía là lực lượng siêu linh, ngụ trong cơ thể con người, nhưng hồn vía cũng là “cái bóng”, là con người thứ hai, có thể tách ra khỏi cơ thể để phiêu diêu đâu đó trong mường Đất.

Văn cúng thiên đài của người xưa

Ở tỉnh Nghệ An, và một số địa phương miền Bắc nhiều gia đình có cột thiên đài dựng trước nhà để cúng vào các ngày lễ, tết hàng năm và sóc, vọng hàng tháng. Nhưng hỏi cúng ai thì câu trả lời thường khác nhau. Gần đây tôi phát hiện bài cúng cột thiên đài bằng chữ Hán của một nhà nho ở xã Nghĩa Liệt (nay là xã Xuân Lam), huyện Hưng Nguyên. Xin giới thiệu để mọi người biết người xưa dựng cột thiên đài thờ ai.

Di tích lịch sử quốc gia Đền thờ và Mộ Phùng Phúc Kiều, phường Nghi Thu, thị xã Cửa Lò

Phát tích từ vùng đất Hạ Khê, tổng Phù Long, huyện Hưng Nguyên, nay thuộc xã Nam Cường, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, dòng họ Phùng ở phường Nghi Thu đã có mặt trên vùng đất thị xã Cửa Lò suốt hơn ba thế kỷ và đã trở thành một dòng họ nổi tiếng của vùng đất này với nhiều bậc danh tướng, lương thần có công lớn trong việc bảo vệ bờ cõi quốc gia Đại Việt cũng như chiêu dân lập ấp, vỗ về nhân dân để tạo ra một vùng đất trù phú đó là vùng đất Lộc Kén xưa nay là Làng Thu Lũng ngày nay.

Phủ Hòa Quân

Phủ Hòa Quân hiện nay thuộc xóm 4 (trước đây là xóm 7), xã Thanh Hương, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Phủ cách thành phố Vinh khoảng 54 km về phía Tây. Cách huyện lỵ Thanh Chương 08 km về phía Tây Bắc. Phủ Hòa Quân được xây dựng trên một vùng đất thuộc trung tâm của vùng Hòa Quân xưa. Phủ ngoảnh mặt về hướng Nam, ở thế “Tọa sơn vọng thủy” sau lưng tựa núi Phủ. Phía trước là dòng sông Trai vừa tạo nên nét đẹp phong thủy vừa đem lại sự thoáng mát cho không gian của di tích, xung quanh có nhiều di tích đã được xếp hạng cấp Tỉnh như: Nhà thờ họ Lê Ngọc, xã Thanh Tiên; Chùa Phúc Viên, xã Thanh Lĩnh,.

Một số nghề thủ công truyền thống xưa ở Nghệ An

Nghệ An là một tỉnh có nhiều nghề thủ công truyền thống. Các làng nghề đã hình thành, tồn tại và phát triển cùng với sự phát triển thăng trầm của lịch sử. Xuất phát từ việc tranh thủ khoảng thời gian nông nhàn trong sản xuất, đồng thời tận dụng nguồn nguyên vật liệu tại địa phương, người nông dân đã làm ra các sản phẩm thủ công nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của chính bản thân, gia đình. Dần dần, việc sản xuất các sản phẩm thủ công được phát triển và chuyên môn hóa, các sản phẩm sản xuất ra được đem đi trao đổi, buôn bán, tạo thành hàng hóa.