Suy nghĩ về việc đọc hiểu văn bản trong dạy học ngữ văn ở trường phổ thông

1. Dạy văn bắt đầu bằng việc đọc văn. Học văn cũng bắt đầu bằng việc đọc văn. Để tìm hiểu ý nghĩa tiềm ẩn trong văn bản, trước hết, người dạy và người học phải tiếp xúc với văn bản ấy. Tôn trọng văn bản, xem xét các yếu tố cấu thành văn bản một cách cẩn trọng, tỉ mỉ là yêu cầu hết sức quan trọng và cần thiết của người dạy văn, học văn. Tuy nhiên, có một thực tế khá phổ biến là, hiện nay, cả người dạy văn lẫn người học văn đều lấy “thế bản” thay cho “văn bản”. “Thế bản” chính là các loại sách thiết kế, sách đọc hiểu văn bản, sách văn mẫu, … đầy ắp trên thị trường sách. Nhờ các loại tài liệu ấy, cả thầy và trò có thể dạy văn, học văn một cách “bình thường” mà không cần đọc, hiểu, liên tưởng, rung động với câu chữ của văn bản hiển thị trước mắt mình. 2. Chúng tôi xin nêu vài ví dụ từ thực tế dạy học các đoạn trích “Truyện Kiều”

Vai trò của chính sách miễn giảm học phí đối với niềm tin chính trị của sinh viên Việt Nam hiện nay

Tóm tắt Hệ thống chính sách dành cho sinh viên nói chung, chính sách miễn giảm học phí nói riêng không những làm tốt công tác chăm lo đời sống vật chất và tinh thần, tạo động lực để sinh viên phấn đấu vươn lên trong học tập và rèn luyện mà còn tăng cường niềm tin chính trị của sinh viên đối với chế độ chủ nghĩa xã hội. Bài viết khẳng định chính sách miễn giảm học phí có vai trò giáo dục nâng cao niềm tin chính trị đối với sinh viên Việt Nam hiện nay. Từ khóa: Chính sách xã hội, chính sách miễn giảm học phí, sinh viên, trường đại học.

Giải mã tấm bia ký trên tượng Phật Lồi

Chùa Linh Sơn thuộc thôn Hội Thành, xã Nhơn Hội, TP Quy Nhơn, có một pho tượng đá cổ Champa, được chuyển từ thôn Hải Giang, xã Nhơn Hải đến, dân gian gọi là tượng Phật Lồi. Trước đây, khi chưa dịch được nội dung trên bia ký và giải mã về các biểu tượng trên pho tượng, giới nghiên cứu chưa xác định được đây là tượng gì. Những kết quả nghiên cứu gần đây cho biết, đây là tượng thần Shiva, một trong ba vị thần tối cao của Ấn Độ giáo.

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa là nhiệm vụ quan trọng trong xây dựng nông thôn mới hiện nay

Chương trình quốc gia xây dựng nông thôn mới (2011-2020) đang bước vào giai đoạn cuối với nhiều thành tựu đạt được nhưng biểu lộ nhiều vấn đề bất cập cần phải giải quyết. Trong xây dựng nông thôn mới, vấn đề văn hóa giữ một vai trò quan trọng. Để xây dựng các giá trị văn hóa mới thì việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa vốn có ở nông thôn là một nhiệm vụ quan trọng, cũng là một thách thức lớn hiện nay. Trong hơn nửa thế kỷ qua, di sản văn hóa ở nông thôn trải qua nhiều thăng trầm, nhưng nó luôn có sức sống mạnh, và luôn giữ vai trò quan trọng trong quá trình phát triển nông thôn. Di sản văn hóa ở nông thôn cũng luôn được bồi đắp qua những giai đoạn và những biến động lịch sử, tạo thành những lớp tầng chồng lên nhau và làm nền móng cho sự phát triển nông thôn. Vậy nên, làm sao để bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa trong quá trình xây dựng nông thôn mới hiện nay và giai đoạn tiếp theo (2021-2030) là một vấn đề quan trọng được nhiều người quan tâm. Để góp phần thảo luận thêm về vấn đề này, chúng tôi đã có buổi trao đổi với Giáo sư, Tiến sĩ Tô Duy Hợp, một chuyên gia hàng đầu về Xã hội học Nông thôn, nguyên Trưởng phòng Xã hội học Nông thôn, Viện Xã hội học, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.

Thử bàn về vai trò của KHXH&NV trong thời đại công nghiệp 4.0

Thế giới đã bước vào thời đại công nghiệp 4.0, Việt Nam ta dù công nghệ còn thấp kém mấy thì cũng không thể đứng ngoài thời đại công nghệ 4.0 này. Chẳng phải thế mà gần đây từ các nhà lãnh đạo đất nước đến giới khoa học kỹ thuật đều đã hào hứng nói đến công nghiệp 4.0. Với tôi, vấn đề đặt ra là: sớm muộn thì công nghiệp 4.0 cũng sẽ làm thay đổi cuộc sống Việt Nam một cách giàu có hơn, văn minh hơn, hiện đại hơn. Nhưng liệu ở đây, điều mà cách đây hơn một trăm năm, thi sĩ của núi Tản sông Đà (Tản Đà) trong Giấc mộng con tập I, sau khi lên chơi Cõi đời mới nhìn về Cõi đời cũ mình từng sống đã nói: “Sự văn minh tiến hóa bao nhiêu thì sự dã man cũng tiến hóa bấy nhiêu. Sự công nghệ tiến hóa bao nhiêu thì sự giết người cũng tiến hóa bấy nhiêu. Sự nông tang tiến hóa bao nhiêu thì sự dâm đãng cũng tiến hóa bấy nhiêu” là thế nào? Và tôi còn gặp đâu đó lời cảnh báo của một số nhà nhân văn phương Tây: nhân loại hãy coi chừng mặt trái của công nghệ hiện đại là làm méo mó nhân tính. Ở đâu thì chưa biết nhưng ở Việt Nam ta hiện nay, từ các nhà lãnh đạo đến các chuyên gia về công nghiệp trong khi hào hứng cổ động đất nước đi vào công nghiệp 4.0 hình như chưa mấy ai quan tâm gì tới điều mà thi sĩ Tản Đà và các nhà khoa học nhân văn kia từng nói đó. Kể cả Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam đáng ra phải có ý kiến một cách chủ động trước vấn đề trọng đại này của đất nước thì hình như cũng chưa thấy nói gì. Chả nhẽ luận điểm của thi sĩ Tản Đà là vu vơ? Lời cảnh báo của các nhà nhân văn kia là thừa? Bài viết này của tôi là thử bàn về vai trò của khoa học xã hội và nhân văn trong thời đại công nghệ 4.0

Tái cơ cấu ngành lâm nghiệp, sự cần thiết thành lập khu dữ trữ tự nhiên Fuxailaileng miền Tây Nghệ An

Tại đề án tái cơ cấu ngành lâm nghiệp được Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn phê duyệt (quyết định số 1565/QĐ-BNN-TCLN) thì, Bắc Trung Bộ là một trong các điểm cần xem xét phát triển rừng đặc dụng theo hướng bổ sung các hệ sinh thái chưa có hoặc còn ít. Fu Xai Lai Leng là một trong khối núi lớn, độ cao tuyệt đối 2711m. Cao nhất dãy Trường Sơn, được coi là nóc nhà của Bắc Trung Bộ, chỉ sau Phan Xi Păng của Hoàng Liên Sơn 3143m nóc nhà vùng núi phía Bắc Việt Nam. Trong tự nhiên độ cao là điểm tựa quan trọng của địa quyển có ảnh hưởng lớn đến khí quyển, thủy quyển, đặc biệt là sinh quyển và môi trường.

Cuộc chiến tranh biên giới Tây - Nam trong sách giáo khoa Lịch sử phổ thông hiện hành

Sách giáo khoa Lịch sử được xem là nguồn tài liệu chính thống cung cấp những kiến thức lịch sử truyền tải kiến thức và nhận thức lịch sử cho học sinh phổ thông. Những kiến thức, sự kiện lịch sử được trình bày trong sách giáo khoa căn cứ vào quan điểm và thành cựu nghiên cứu của nền Sử học chính thống, là kiến thức nền tảng về lịch sử cho công dân Việt Nam.

Không thể im lặng trong phòng chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái

“Đã hơn một thập kỷ trôi qua từ khi nhà nước thông qua Luật Phòng chống bạo lực đối với phụ nữ nhưng nhìn chung vấn đề này vẫn còn nhiều điều phải suy nghĩ. Bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm của xã hội. Nhận thức của con người về vấn đề cũng thay đổi nhanh chóng. Các hoạt động liên quan đến việc phòng chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái cũng được triển khai thường xuyên và ngày càng tốt hơn. Nhưng hiệu quả của các công tác phòng chống bạo lực đối với phụ nữ hay việc thực thi các quy định của pháp luật về vấn đề này cũng còn nhiều điều bất cập. Để hiểu thêm về những vấn đề này, chúng tôi đã có buổi trao đổi với nhà nghiên cứu Hoàng Tú Anh, Giám đốc Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số (CCIHP), một tổ chức phi chính phủ chuyên nghiên cứu, tư vấn các vấn đề liên quan đến phòng chống bạo lực gia đình, phòng chống bạo lực đối với phụ nữ. Xin giới thiệu cùng bạn đọc.

Tác động của sự bùng nổ thông tin truyền thông đến nhận thức xã hội của người dân tộc thiểu số ở miền núi Nghệ An

Trong khoảng hai thập kỷ đầu thế kỷ XX đã chứng kiến một sự bùng nổ thông tin truyền thông ở các dân tộc thiểu số vùng miền núi. Càng ngày, dưới tác động của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật hiện đại 4.0 thì sự bùng nổ thông tin truyền thông càng mạnh mẽ hơn và tác động ngày càng sâu sắc hơn. Điều này ảnh hưởng đến sự nhận thức xã hội của người dân, từ sự nhận thức xã hội khép kín, nhỏ hẹp sang nhận thức về một thế giới rộng lớn hơn, nhận thức xã hội đa chiều hơn. Và nó cũng làm thay đổi hành vi, thói quen của nhiều người dân, qua đó đẩy mạnh quá trình giao lưu, tiếp xúc văn hóa giữa các cộng đồng với nhau làm cho quá trình biến đổi văn hóa trở nên phức tạp hơn nhiều. Sự phát triển của truyền thông thông tin ở vùng miền núi cũng tác động cả tích cực lẫn tiêu cực đến đời sống của các cộng đồng dân tộc thiểu số. Trong bối cảnh đó, việc làm thế nào để định hướng thông tin nhằm giúp người dân ổn định tâm lý để phát triển kinh tế, bảo tồn văn hóa truyền thống và góp phần bảo vệ an ninh quốc gia trở thành vấn đề quan trọng. Nghiên cứu vấn đề này ở các dân tộc thiểu số vùng miền núi Nghệ An như là một sự đóng góp về mặt lý luận lẫn thực tiễn đối với vấn đề quan trọng của quá trình phát triển miền núi trong xã hội hiện đại.

Phát triển đồng bộ khoa học xã hội và nhân văn, khoa học tự nhiên và các hướng công nghệ ưu tiên ở nước ta trong bối cảnh mới hiện nay

Vấn đề phát triển đồng bộ và gắn kết chặt chẽ các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ luôn được các nước trên thế giới quan tâm khi hoạch định chính sách phát triển khoa học và công nghệ. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, quan điểm về phát triển đồng bộ, gắn kết liên ngành và bảo đảm sự công bằng trong chính sách của Nhà nước đối với các ngành khoa học, đặc biệt là khoa học xã hội và nhân văn trong tương quan với khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ luôn được Đảng và Nhà nước ta nhấn mạnh trong các chiến lược phát triển khoa học và công nghệ.

Nhìn lại 5 năm thực hiện Đề án tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp ở Nghệ An

Thực hiện quyết định số 6593/QĐ-UBND của UBND tỉnh Nghệ An về việc phê duyệt đề án tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2013 - 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Tính từ 2013 - 2018, đã qua 5 năm thực hiện đề án nói trên, thử nhìn lại 5 năm qua thực hiện đề án chúng ta đã đạt được những kết quả gì đáng ghi nhận. Những tồn tại, yếu kém cần khắc phục và các giải pháp tiếp theo. Muốn hay không, trong quá trình chỉ đạo thực hiện đề án chắc chắn không thể tránh khỏi những khó khăn, phức tạp do truyền thống sản xuất lạc hậu, manh mún, bảo thủ, ngại khó và do trình độ tổ chức chỉ đạo thực hiện còn nhiều hạn chế.

Phải chăng hoạt động của vị trạng nguyên người Nghệ đã để lại dấu ấn trong câu thơ của đức vua Trần Nhân Tông?

Vua Trần Nhân Tông tên thật là Trần Khâm (1258 - 1308) vị hoàng đế thứ ba của vương triều Trần. Ngài là con trưởng của vua Trần Thánh Tông và Hoàng Thái hậu Nguyên Thánh. Ông lên và ở ngôi hoàng đế từ năm 1278 đến năm 1293; sau đó nhường ngôi cho con để làm Thái thượng hoàng từ năm 1293 cho đến khi qua đời. Trần Nhân Tông được nhiều sử gia đánh giá là một vị vua anh minh, đảm lược, nhân từ, quyết đoán đã có nhiều đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước vào nửa cuối thế kỷ 13. Công lao lớn nhất là vua đã cùng triều thần, đứng đầu là Quốc công Tiết chế Trần Hưng Đạo lãnh đạo quân dân Đại Việt làm nên kỳ tích đánh bại quân Nguyên - Mông vào các năm 1285 và 1288 mà có lúc quân số lên đến 50 van tên. Đây là đội quân xâm lược hung hãn, hùng mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ.