XUÂN VỀ VỚI CHỢ DÙNG

Về với những phiên chợ quê là về với những nét đẹp rất xưa trong truyền thống văn hóa dân tộc. Vào dịp cuối năm, được đi một phiên chợ quê mới cảm nhận hết được không khí xuân đang về. Và chợ Dùng của huyện Thanh Chương là một trong những chợ như thế!

RƯỢU MƠ, CỜ TUẤN

Họ Nguyễn Lâm ở làng Kim Long, xã Thanh Tùng, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An là một dòng họ lớn, có truyền thống kế thế khoa bảng, nhiều đời cha con, bác cháu, anh em cùng đậu đạt. Theo thống kê sơ bộ, thời phong kiến, họ Nguyễn Lâm có 1 tiến sĩ, 04 phó bảng, 5 cử nhân, 14 tú tài và có người đậu đầu xứ, đầu huyện. Trong số những người con ưu tú của dòng họ, quan Giáo thụ Nguyễn Lâm Tuấn là người để lại nhiều giai thoại nổi tiếng. Đặc biệt là biệt tài đánh cờ được chúa Trịnh khen“rượu Mơ, cờ Tuấn”.

NGƯỜI ĐI TÌM NHỮNG VIÊN NGỌC QUÝ GIÁ TRỊ

Tôi tâm đắc với câu nói chí lý của nhà thơ Chế Lan Viên: “Đúng là văn hóa dân gian có nhiều viên ngọc quý. Ta không được bỏ sót hạt nào, dù có cả đất, cát, sạn, nhưng biết lọc ra ta sẽ có được những viên ngọc quý giá trị”.

MỘT THẦY CỬ HẾT LÒNG VÌ VIỆC HỌC CỦA CỘNG ĐỒNG

Đó là cụ cử nhân Trần Cần (1886 - 1946) hiệu là Quảng Trai, sinh ra và lớn lên ở làng Vĩnh Tuy tổng Quan Trung nay thuộc xã Vĩnh Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Cha là ông Trần Duy Chuyên thuộc đời thứ 8 họ Trần Duy đã bỏ nhiều công sức lo lắng cho việc học hành của con. Ông thường nhắc nhở cậu con trai: “Nhà ta nghèo, con phải toàn tâm toàn ý vào việc học, khoan hãy nghĩ đến những chuyện khác”.

LẠI GÓP THÊM Ý KIẾN VỀ CHỨC QUAN CỦA HOÀNG GIÁP ĐINH NHO HOÀN

Ngày 14/11/2015, Viện Sử học, Sở VHTT&DL Hà Tĩnh, UBND huyện Hương Sơn Hà Tĩnh và gia tộc họ Đinh Nho (Sơn Hòa, Hương Sơn, Hà Tĩnh) tổ chức Hội thảo khoa học về Hoàng Giáp Đinh Nho Hoàn - một danh nhân lịch sử, văn hóa của vùng đất sơn thanh, thủy tú đất Hồng Lam và của đất nước Việt Nam.

NGUYỄN HOÀNG - NGƯỜI CON ƯU TÚ CỦA QUÊ HƯƠNG XỨ NGHỆ

Đồng chí Nguyễn Hoàng sinh tháng 6 năm 1902 tại xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, trong một gia đình nông dân lao động. Quê hương của Nguyễn Hoàng nằm giữa hai con sông chảy qua, phía Bắc là sông Lam, phía Nam là sông La.

MỘ NGUYỄN DU VÀ TẤM LÒNG NGƯỜI HẬU THẾ

Nguyễn Du (1765 - 1820) xuất thân trong một gia đình “trâm anh thế phiệt” vào loại bậc nhất Bắc Hà. Thân sinh Nguyễn Du là Nguyễn Nghiễm, quan nhất phẩm Lê triều - Tể tướng. Anh cả của ông là Nguyễn Khản, đậu tiến sĩ khoa Canh Thìn 1760, làm quan đến chức Tham tụng trong phủ chúa Trịnh, được chúa hết sức nể trọng.

ĐẤT HỌC

Từ xa xưa, Nghệ An thuộc đất Việt Thường. Thời Tần thuộc Tương Quận. Thời Hán gọi là Hàm Hoan, thuộc quận Nhật Nam. Thời Ngô gọi là quận Cửu Đức. Thời Lương đổi từ quận ra châu, ban đầu là Hoan Châu. Đến nhà Đường đặt Hoan Châu và Diễn Châu. Thời Ngô, Đinh, Tiền Lê vẫn gọi là Hoan Châu và Diễn Châu. Năm 1030, Lý Thái Tông đổi Hoan Châu thành Nghệ An (theo Phan Huy Chú - Hoàng Việt địa dư chí).

CÔNG LAO TO LỚN CỦA DANH NHÂN PHÙNG TÁ CHU TRONG VIỆC PHÙ LẬP VƯƠNG TRIỀU MỚI NHÀ TRẦN

Phùng Tá Chu sinh ra trong một dòng họ nổi danh thư kiếm/danh gia vọng tộc trong thời kỳ dân tộc ta đấu tranh giành độc lập tự chủ và xây dựng nhà nước phong kiến Việt Nam thế kỷ VI-X. Các vị tổ họ Phùng như Phùng Thanh Hòa hưởng ứng cuộc khởi nghĩa của Lý Bí (Lý Nam Đế) chống ách đô hộ của nhà Lương, lập nên nhà nước Vạn Xuân (Giáp Tý 544). Phùng Hạp Khanh từng tích cực tham gia cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan (Hắc Đế) lật đổ ách đô hộ của nhà Đường (713-725), lập nên kinh đô Vạn An ở Sa Nam, Nam Đàn, Nghệ An. Phùng Hưng, con của Hạp Khanh cùng các em là Phùng Hải, Phùng Đĩnh tiếp tục lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa chống nhà Đường thành công vào năm Tân Mùi (791), được dân suy tôn là Bố cái Đại vương, v.v..

DANH SỸ PHẠM ĐÌNH TOÁI (1818 - 1901)

Trên Chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn Nghệ An số 8/2016, nhà nghiên cứu Thái Kim Đỉnh đã có bài viết rất công phu về danh sĩ Phạm Đình Toái. Với tư cách là chắt ngoại (mẹ tôi là cháu nội của cụ Phạm Đình Toái) xin góp thêm một số sự kiện liên quan đến thân thế và sự nghiệp của cụ mà chưa mấy ai biết được.

GS. Tạ Quang Bửu – Nhà trí thức xuất sắc, nhà khoa học lớn của đất nước

“Cha tôi là một nhà trí thức xuất sắc, nhà khoa học lớn của đất nước, một tấm gương sáng về tự học, học suốt đời”. Thiếu tướng Tạ Quang Chính, nguyên Cục trưởng Cục Chính trị Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng đã kể cho chúng tôi nghe về người cha thân yêu của mình – GS Tạ Quang Bửu, một nhà quản lý, người thầy cả đời chăm lo công tác đào tạo đại học và sau đại học của ngành giáo dục nói chung và Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội (ĐHBK Hà Nội) nói riêng.

DANH SĨ PHẠM ĐÌNH TOÁI (1818 - 1901)

Phạm Đình Toái, tự Thiếu Du, hiệu Song Quỳnh, người làng Quỳnh Đôi, xã Hoàn Hậu, nay là xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Họ Phạm cũng là một họ khoa cử ở Quỳnh Đôi. Tổ phụ của Đình Toái là Phạm Đào, đỗ Hương cống cuối đời Lê. Thân sinh ông là Phạm Đình Trọng cũng đỗ Hương cống khoa Quý Dậu năm Gia Long thứ 12 (1813), làm Đốc học, không chịu khuất phục ông Hiệp trấn Thân Văn Giai vì ông này tư túi trong việc khảo hạch, nên bị cách chức.